Dla Ciebie: PAN ZIEMNIAK! Prawdziwy bohater nie nosi obierek
"Zjedz mięsko, zostaw ziemniaczki" – ten wypowiadany przez polskie babcie klasyk mówi wszystko o tym, jakie jest nasze podejście do ziemniaka. Na dodatek zdanie to zakorzenia w kolejnych pokoleniach niesłuszną i nieuzasadnioną pogardę do tego warzywa. Tymczasem ziemniak pojawił się u nas za sprawą samego Jana III Sobieskiego. Jak to w końcu więc jest z tymi ziemniakami?
Ziemniak trafił do Europy w XVI w. po podbiciu przez Hiszpanów Imperium Inków i od razu budził na naszym kontynencie mieszane uczucia. Z jednej strony większość osób bała się go jeść, ponieważ uważano, że może powodować groźne choroby. Jednocześnie doceniono jego… urodę, więc przez chwilę służył jako roślina ozdobna. Tymczasem w Andach uprawiano go już 7 tys. lat temu i do dzisiaj w Peru traktuje się ziemniaki z szacunkiem. Uprawia się tam ponad 3,8 tys. odmian ziemniaka, a rdzenni mieszkańcy tych rejonów twierdzą, że odpowiednio użyty może być lekiem na różne choroby.
Co łączy ziemniaki, ich przybycie do Polski i bitwę pod Wiedniem z 1683 r.? Otóż bardzo wiele. Według jednych podań Jan III Sobieski otrzymał od cesarza Leopolda I worek ziemniaków w zamian za udaną obronę Wiednia przed Turkami. Inni twierdzą, że ziemniaki zostały znalezione pośród łupów zebranych przez Polaków na polu bitwy. Nazwa rośliny wzięła się oczywiście od tego, że trzeba ją wykopywać z ziemi.
Kolebka ziemniaczanej perfekcji.
Choć chipsy znikają z paczki szybko, ziemniak to warzywo „leniwe”, lubiące glebę-samograja.
Owoc gleby dobrze przygotowanej.
Z drugiej strony – czy możemy się mu dziwić? Lay’sowa doskonałość wymaga wszystkiego, co najlepsze!
Pomimo początkowych uprzedzeń, jak wynika z danych Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w samym tylko 2020 r. przeciętny Polak zjadł 88 kg ziemniaków. W Wielkopolsce zjecie pyry, górale zaserwują wam grule, a na Śląsku podaje się kartofle. W naszym kraju hoduje się obecnie ok. 100 odmian ziemniaka. Za najsmaczniejsze odmiany uznaje się Welox, Irys, Irga, Denar, Flaming i Wineta.
Ziemniak na polskim talerzu musi być kruchy, a tymczasem na zachodzie i w krajach basenu Morza Śródziemnego preferowane są twardsze odmiany. Dlatego nie zdziwcie się, kiedy w Niemczech zamówicie słynne Kartoffelsalat, a we Włoszech sałatkę z ośmiornicą, bo miękko nie będzie.
Jakie potrawy z użyciem ziemniaka są najpopularniejsze w Polsce? W Poznaniu koniecznie zjedzcie pyry z gzikiem albo plyndze z gulaszem. Będąc na Podlasiu, trzeba poznać kołduny, kiszkę ziemniaczaną i cepeliny. Na Śląsku oczywiście rządzą kultowe kluski podawane w towarzystwie rolady i modrej kapusty. Mazowsze stoi pyzami z mięsem. Pyzy znajdziecie również na Kaszubach. W Krakowie królują kugel kartoflany, pasztet z ziemniaków i ziemniaczany sernik.
W 1983 r. Krystyna Prońko śpiewała "Jesteś lekiem na całe zło". Czy tę piosenkę można dedykować ziemniakowi? Okazuje się, że tak, a wierzenia obecnych mieszkańców Peru i dawnych Inków nie są wyssane z palca. Tak oto papka z surowego ziemniaka może pomóc w łagodzeniu stanów zapalnych stawów i skóry. Sok z surowych ziemniaków sprawdzi się, jeśli macie nadkwasotę lub wrzody żołądka i dwunastnicy.
Może też sprawdzić się jako tonik. Jego nawilżające i oczyszczające działanie hamuje proces starzenia się skóry. Wreszcie ziemniaki są źródłem błonnika, który zapewnia dłuższe uczucie sytości, a więc powinni po nie sięgać walczący z nadmiarem kilogramów. Jak widać, kartofle są niepozorne, ale zdrowe, choć oczywiście nie zastąpią wizyty u lekarza lub specjalisty.
Pokrojone w kształt słupków i smażone w głębokim tłuszczu ziemniaki, czy cienkie, osuszone plastry, zazwyczaj usmażone w głębokim tłuszczu, a później okraszone mieszanką przypraw i aromatów to oczywiście frytki i chipsy. Te pierwsze towarzyszą nam przede wszystkim podczas obiadu na mieście, a te drugie – kiedy zapraszamy przyjaciół na wspólne oglądanie meczu lub filmu.
Chipsy i frytki łączy z ziemniakiem jeszcze to, że nie mają łatwego życia. Choć można mieć o nich gorsze zdanie, to chipsy są źródłem łatwo przyswajalnych węglowodanów, błonnika, żelaza, witaminy A, C oraz E. Spożywane z umiarem i przyrządzane z wysokiej jakości składników mogą przynieść wam wiele smacznej radości, a także są doskonałym pretekstem do spotkań z przyjaciółmi i rodziną.